Zarys historii hotelarstwa w świecie, Europie i Polsce
Ludzie wędrowali od zawsze. Z różnych powodów: ekonomicznych (szlak bursztynowy, jedwabny), religijnych, dyplomatycznych, dla zdobycia wiedzy, ale również dla rozrywki i zabawy (igrzyska).
Wraz ze wzrostem liczby podróżnych, rosły też ich potrzeby – w ten sposób powstały pierwsze miejsca noclegowe w gospodach i zajazdach. W starożytnym Rzymie już w I w. p.n.e. wprowadzono komunikację państwową. Była to sieć ubitych dróg i miejsca noclegowe, zlokalizowane w odległości jednego dnia jazdy konnej od siebie. Również w Rzymie powstały pierwsze przepisy regulujące bezpieczeństwo podróżnych, korzystających z zajazdów. Za mienie i życie pierwszych turystów odpowiadali właściciele hoteli (nazwa pochodzi od słowa hospes – oznaczającego gościa).
Wraz z upadkiem Imperium Rzymskiego podupadł również zwyczaj udzielania gościny. W IX wieku cesarz Karol Wielki nałożył na klasztory obowiązek udzielania podróżnym gościny i wyżywienia, również wtedy, gdy zachorowali. Początkowo zakonnicy musieli zapewniać gościnę za darmo. Z biegiem czasu ich usługi stały się odpłatne. Sieć klasztorów pełniących funkcję domów noclegowych, zwanych hospicjami, oplotła szybko całą zachodnią Europę. Szczególnie dużo było ich na terenie obecnej Szwajcarii, dzięki temu posiada ona najstarsze tradycje hotelarskie i do dnia dzisiejszego jest uważana za autorytet w tej dziedzinie.
Stopniowy rozwój społeczny i gospodarczy doprowadził do rozrostu sieci zajazdów i z czasem również pierwszych hoteli. Pierwowzór dzisiejszego hotelu pochodzi z drugiej połowy XVIII wieku. Wtedy to w Stanach Zjednoczonych zaczęły powstawać tzw. saloony, które znajdowały się w każdym większym miasteczku. Te amerykańskie gospody spełniały funkcję hotelu, były również ośrodkiem życia towarzyskiego i kulturalnego.
Wraz ze wzrostem wymagań klientów, podnosił się standard hoteli. W 1829 roku zbudowano w Bostonie hotel „Tremont”, w którym pojawiły się pokoje jedno- i dwuosobowe, zainstalowano również w nich łazienki.
Kolejną fazą rozwoju hotelarstwa (w XIX wieku) było powstanie obiektów luksusowych, z wyszukaną kuchnią i bogatą architekturą, przeznaczonych dla specjalnej grupy bardzo zamożnych klientów. Przykładami takich hoteli były: „Ritz” i „George V” w Paryżu, „Astoria” w Petersburgu czy „Savoy” w Londynie.
Pierwszy polski hotel z prawdziwego zdarzenia powstał w Warszawie w latach 1691–1695. Był to zajazd „Marywil” (w miejscu dzisiejszego Teatru Wielkiego). Powstał on z inicjatywy Marysieńki Sobieskiej i działał do 1825 roku. Pełnił funkcję galerii handlowej i hotelu jednocześnie. Znajdowały się w nim królewskie apartamenty oraz mieszkania dla przybywających do Warszawy kupców. W kolejnych latach powstały następne hotele, między innymi:
- „Hotel Pruski” w Warszawie (wybudowany w 1792 r. pod nazwą Hôtel d’Prusse (Hotel Pruski) funkcjonował od 1797 r. – podobno w 1812 r. goszczono w nim cesarza Napoleona Bonaparte),
- „Hotel Polski” w Kazimierzu Dolnym (1880 r.),
- „Pod Orłem” w Bydgoszczy (1896 r.),
- „Francuski” w Krakowie (1912 r. – wtedy najnowocześniejszy hotel w Krakowie),
- „Ritz” w Białymstoku (1913 r.).
W 1901 r. otwarto w Warszawie hotel „Bristol” – wyjątkowo reprezentacyjny, miał aż 8 kondygnacji, czyli był najwyższym hotelem w mieście. Wyposażony był w 11 wind (w tym kryształową windę dla gości), nowoczesną pralnię, sale balowe i restauracyjne, salę bilardową, kawiarnie, sklepy, bibliotekę, a nawet telegraf. Posiadał własną elektrownię, na piętrach hydranty przeciwpożarowe, ogniotrwałe sufity, ściany i podłogi.
W XX wieku pojawia się nowy klient w hotelarstwie, czyli turysta. Podróżuje dla przyjemności, w celu poznania świata. Często jego dochody nie są zbyt wysokie. Najwięcej nowych obiektów tworzy się w modnych miejscowościach turystycznych i atrakcyjnych ze względu na przyrodę miejscach. Współczesne hotelarstwo, choć nie zapomina o klientach lubiących luksus i przepych, jest nakierowane na turystów o różnych dochodach, stąd różne standardy hoteli i pokojów hotelowych.